พญาศรีสัตตนาคราช เป็นแลนด์มาร์คแห่งใหม่ของจังหวัดนครพนม ประดิษฐานอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขง ถนนสุนทรวิจิตร เทศบาลเมืองนครพนม ถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นการอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรมและความเชื่อเกี่ยวกับพญานาคของชาวไทยและชาวลาวที่อาศัยอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขง ที่มีความศักดิ์สิทธิ์ในฐานะที่เป็นผู้ดูแลปักปักษ์รักษาแถบลุ่มน้ำโขง รักษาพุทธศาสนาและองค์พระธาตุพนม ทั้งเป็นการยกระดับแหล่งท่องเที่ยวของจังหวัดนครพนมเพื่อรองรับการเป็นศูนย์กลางการท่องเที่ยวในอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง โดยองค์พญาศรีสัตตนาคราช เป็นตระกูลพญานาคที่สืบสายพันธุ์มาแต่ครั้งพุทธกาล มีความใกล้ชิดพระพุทธองค์ และพระพุทธศาสนา จนอาจถือเป็นต้นตระกูลแห่งพญานาคทั้งหลายทั้งปวง ซึ่งองค์พญาศรีสัตตนาคราชที่จังหวัดนครพนมจัดสร้างขึ้น จะหล่อด้วยทองเหลือง น้ำหนักรวม 9,000 กก. มีลักษณะเป็นพญานาค 7 เศียร พ่นน้ำได้  ขดตัวอยู่บนแท่นฐานแปดเหลี่ยม ที่มีขนาดความกว้าง 6 เมตร ความสูงรวมฐาน 15 เมตร

ตำนานพญานาค เป็นความเชื่อในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งชาวพุทธจะมีเรื่องที่ถูกเล่าขานต่อกันมาอย่างยาวนาน ทั้งในพุทธประวัติและเรื่องราวของเกจิอาจารย์  โดยพญานาค หรือ นาค มีภาษาอังกฤษ คือ King of Nagas มีรูปร่างลักษณะเป็นงูตัวใหญ่ มีหงอนสีทอง และตาสีแดง เกล็ดเหมือนปลา มีหลายสีแตกต่างกันไปตามบารมีที่สื่อถึงความยิ่งใหญ่ มีบุญวาสนาและความอุดมสมบูรณ์ ส่วนลักษณะตามความเชื่อในแต่ละภูมิภาคจะมีความแตกต่างกันไป และที่สำคัญคือ พญานาคที่เป็นตระกูลธรรมดาจะมีเศียรเดียว แต่หากเป็นตระกูลที่สูงกว่านั้นจะมีสามเศียร ห้าเศียร เจ็ดเศียร หรือเก้าเศียร ซึ่งพวกนี้จะสืบเชื้อสายมาจาก พญาเศษนาคราช (อนันตนาคราช) ผู้เป็นบัลลังก์ของพระวิษณุนารายณ์ปรมนาท ณ เกษียรสมุทร ที่มีกายใหญ่โตมหึมามีความยาวไม่สิ้นสุด  มี 1,000 เศียร มีอิทธิฤทธิ์สามารถบันดาลให้เกิดคุณและโทษได้ ทั้งสามารถจะแปลงร่างเป็นเทพบุตรหรือเทพธิดาที่มีรูปร่างสวยงามได้  ส่วนการเกิดของพญานาค จะสามารถเกิดได้ 4 แบบ คือเกิดแบบโอปปาติกะ เกิดแล้วโตทันที เกิดแบบสังเสทชะ เกิดจากเหงื่อไคล สิ่งหมักหมม เกิดแบบชลาพุชะ เกิดจากครรภ์ และเกิดแบบอัณฑชะ เกิดจากฟองไข่  ซึ่งในลุ่มน้ำโขงเชื่อว่าการเกิดมาเป็นแม่น้ำโขงเกิดจากการแถตัวของพญานาค เนื่องจากพญานาคเป็นเจ้าบาดาลเป็นผู้ให้กำเนิดน้ำ  โดยชาวไทยริมฝั่งโขงเชื่อว่า พญาศรีสุทโธนาคราช (นาคาธิบดีสีสุทโธ) เป็นกษัตริย์แห่งพญานาค ส่วนชาวลาวเชื่อว่าพญาศรีสัตตนาคราช (นาคาธิบดีสีสัตตนาคบาดาล) เป็นกษัตริย์แห่งพญานาค ซึ่งพญานาคทั้ง 2 องค์ จะชอบมาจำศีลบำเพ็ญเพียร และปฏิบัติธรรมที่วัดพระธาตุพนม ทำให้กลายเป็นเพื่อนสนิทกันและคอยดูแลปกปักษ์รักษาผู้คนในแถบลุ่มน้ำโขงและองค์พระธาตุพนม